Archiwum Teatrów Studenckich

Historia teatru - Akademia Ruchu

Akademia Ruchu to grupa twórcza działająca na pograniczu teatru, performance art i sztuk wizualnych.  Powstała w środowisku studenckim Warszawy w 1973 roku. Do 1975 roku znana była przede wszystkim jako teatru gestu i narracji wizualnej. Oprócz spektakli organizował również akcje teatralne zbliżone do happeningów, prowadził teatralne warsztaty, działał jako interdyscyplinarne centrum sztuki. Akademia Ruchu należała do pierwszych zespołów w Polsce, który wyszedł na ulice tworząc widowiska w zurbanizowanej przestrzeni miejskiej. O charakterze przedstawień i prac warsztatowych z tego okresu decydowało zainteresowanie funkcją znaku plastycznego w określaniu stosunków społecznych między jednostką a grupą. Teatr szybko wypracował własne formy intensywnego treningu ciała, podnoszące umiejętności aktora w kreowaniu syntetycznego znaku teatralnego i pogłębiające jego świadomość wizualnej struktury akcji.

Od założenia Akademii Ruchu do 2014 roku szefem grupy był Wojciech Krukowski. Pierwszym przedstawieniem zespołu był COLLAGE z 1973. Następnie powstały m.in. LEKTORAT (1973), GŁÓD (1974), AUTOBUS (1975), LEKCJE (1976), WIEŻA (1975) i ŻYCIE CODZIENNE PO WIELKIEJ REWOLUCJI FRANCUSKIEJ (1980). Podstawą przedstawień Akademii był oczywiście ruch – ruch, który zrywał z klasyczną pantomimą czy też scenicznym skonwencjonalizowanym gestem. Istotę stanowiła natomiast dramaturgia ruchu i tworzenie tzw. poetyki gestu codziennego. Działania fizyczne aktorów podporządkowane były strukturze przedstawienia, którą tworzyły rytm i przestrzeń. W takim układzie nie było miejsca na przypadkowy gest. Całość składała się na jasny i prosty przekaz budujący rodzaj plakatowej metafory. Charakterystyczną cechą spektakli grupy była także rezygnacja z literackich dialogów i fabuły oraz brak tradycyjnych postaci posiadających własny charakter i indywidualne cechy. Zamiast tego pojawiały się fragmenty muzyczne, dźwięki, pojedyncze zdania lub tylko słowa oraz bezosobowe postacie. Do najgłośniejszych przedstawień Akademii Ruchu z lat 70. należał AUTOBUS.

Od 1975 praktyka Akademii Ruchu została wzbogacona o regularną aktywność o charakterze interwencji w powszednią aktywność miasta. Akcje teatralne przeprowadzano w przestrzeni miejskiej, m.in. EUROPA (1976), areną akcji środowiskowych były zaś prywatne mieszkania: DOM I w Lublinie (1978), DOM II w Santarcangelo (1978). Praktyka ta ukazywała różnorodne formy aktywności i ich rolę w odnawianiu więzi społecznych.

W 1979 Akademia Ruchu przekształciła się w profesjonalny Ośrodek Teatralny. Wówczas zaczęły się mnożyć inicjatywy członków grupy. Realizowano warsztaty artystyczne w Polsce i zagranicą, m.in. Paryżu, Londynie, Avignonie, Brukseli i Mediolanie oraz międzynarodowe seminaria poświęcone różnym aspektom sztuki wizualnej. Akademia Ruchu poświęciła się także działaniom impresaryjnym. Dzięki jej zaangażowaniu w Polsce gościły m.in. The Living Theater, Odin Teatret i Piccolo Teatro di Pontedera. Prócz tego organizowała wystawy i pokazy filmów w ramach Kina Akademii Ruchu. Równocześnie powstawały kolejne przedstawienia zespołu: INNE TAŃCE (1982), ENGLISH LESSON (1982), KOLACJA. DOBRANOC (1985), KARTAGINA (1986) oraz kolejne akcje na pograniczu sztuki performance i akcji plastycznej. Podsumowaniem dokonań Akademii Ruchu z lat 80. i początku 90. był przegląd prac zespołu zorganizowany w ramach festiwalu ROZDROŻE w 1994. Akademia Ruchu zaprezentowała wówczas ŻYCIE CODZIENNE PO WIELKIEJ REWOLUCJI FRANCUSKIEJ. DWA, POLSKIE GŁOSY oraz ESEJ, który stanowił opowieść o działalności zespołu z ostatnich 12 lat. Spektakle z lat 70-tych i 80-tych należą do najważniejszych i najbardziej nowatorskich wypowiedzi tzw. „ruchu młodego teatru” w Polsce.

W latach 1979-1981 grupa tworzyła program Centrum Kultury na Grochowie, w latach 1989-1994 jej ośrodkiem było żoliborskie kino Tęcza, z którego zespół musiał się wynieść z powodu nieprzychylnej postawy władz dzielnicy. Od 1990 Wojciech Krukowski jest dyrektorem Centrum Sztuki Współczesnej w Zamku Ujazdowskim. Akademia Ruchu działa obecnie przede wszystkim jako multidyscyplinarny ośrodek sztuki współczesnej, a jej członkowie organizują autorskie przedstawienia, czasem łącząc swoje siły i występując wspólnie z nowymi projektami. W ostatnich latach grupa zrealizował m.in. SEZONOWĄ WYSPĘ 6. (1993), TANGO WODNE (1994), a ponadto takie akcje jak ŚWIATŁO i CIĄŻENIE, PRZYCHODNIA.EXIT, MAURITIUS I INNE PROPOZYCJE, TYLKO JEDNA GODZINA.

[ © 2008 INSTYTUT TEATRALNY IM. ZBIGNIEWA RASZEWSKIEGO

[ projekt strony: mg85 i tokyo