Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice został założony w 1977 roku przez Włodzimierza Staniewskiego. Nazwa pochodzi od wsi pod Lublinem, gdzie Ośrodek ma swoją siedzibę.  Zanim Włodzimierz Staniewski założył własny ośrodek teatralny, w latach 70. wiele podróżował po wschodniej Polsce. Jego etnograficzne, badawcze wyprawy miały na celu znalezienie nowego, naturalnego środowiska dla twórczości, nowej, „nieskażonej” publiczności oraz stworzenie teatru, w którym zatarłyby się granice między niską i wysoką kulturą. W latach 80. organizował wiele międzynarodowych sympozjów z udziałem przedstawicieli nauk humanistycznych i teatru. Prowadził także wykłady m. in.: na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych: w Dallas, New Hempshire, Nowym Jorku oraz w Mexico City i w Akademii Teatralnej w Paryżu.

Pierwszym przedstawieniem Gardzienic był SPEKTAKL WIECZORNY (1977), w którym wykorzystano fragmenty GARGANTUI I PANTAGRUELA Francaise'a Rabelaise'a, pieśni ludowe, fragmenty z II części DZIADÓW Adama Mickiewicza, łacińską wersję BOGURODZICY, staroangielskie pieśni oraz opowieści zasłyszane od ludzi z okolicznych wsi. Było to plenerowe widowisko rozgrywane o zmierzchu składające się z serii etiud aktorskich, za każdym razem zmienianych, improwizowanych, skomponowany na zasadzie rytmu, któremu poddana była muzyka, taniec, działania aktorskie i wypowiadane słowa. W 1981 powstały GUSŁA inspirowane II, IV oraz I częścią Mickiewiczowskich DZIADÓW. Z dramatu Mickiewicza zespół wydestylował pierwotny rytuał zestawiając literackie DZIADY z ludowymi obrzędami ku czci zmarłych. Trzecim widowiskiem Gardzienic był ŻYWOT PROTOPOPA AWWAKUMA (1983). Fabularną inspirację do tego spektaklu stanowiła historia XVII-wiecznego fanatycznego działacza religijnego Awwakuma Pietrowicza. Działania aktorskie były wynikiem treningu powstałego z analiz układów postaci na ikonach oraz studiowania reguł prawosławnego śpiewu. CARMINA BURANA, kolejny spektakl Gardzienic z XIX-wieczną muzyką Carla Orffa, powstał w 1990. Tym razem zespół sięgnął do XII i XIII-wiecznej poezji miłosnej i zestawił ją z legendą Tristana i Izoldy. Przedstawienie odwołujące się do słynnego mitu kultury europejskiej, jak zawsze w przypadku Gardzienic oddziaływało symbolicznymi obrazami i niezwykłym śpiewem. Przywoływało poetykę średniowiecznych widowisk, świat wagantów i żonglerów. Spektakl odbywał się w przestrzeni zamkniętej. Centralnym punktem było potężne Koło Fortuny. METAMORFOZY ALBO ZŁOTY OSIOŁ Gardzienic miały premierę w 1997. Tym razem zespół sięgnął bezpośrednio do tradycji śródziemnomorskiej wykorzystując w przedstawieniu powieść Apulejusza z Madaury, pieśni dionizyjskie oraz inwokacje do Muz. Inspirował się antyczną rzeźbą i ceramiką. Poprzedzające przedstawienie studia i ćwiczenia miały przywołać ducha starożytnej muzyki i powrócić do gestu starego teatru Greków.

W 2002 roku zespół przygotował SCENY Z ELEKTRY według Eurypidesa. Pierwszy pokaz przedstawienia odbył się z okazji 25-lecia gardzienickiego Ośrodka. Przez ponad 25 lat istnienia Gardzienice zrealizowały sześć spektakli. Odrzucając „racjonalistyczną” sztukę teatru uprawianą w wielkich ośrodkach miejskich, realizują program nazywany przez Włodzimierza Staniewskiego – „Przymierzem z życiem”. Gardzienice prowadzą warsztaty teatralne i treningi, organizują wyprawy do oddalonych miejsc, gdzie odnajdują pierwotne formy widowisk. Zgodnie z myślą Michaiła Bachtina traktują kulturę ludową jako źródło wszelkiej sztuki. Najważniejsze wędrówki badawcze Ośrodka to podróże do Laponii, Meksyku, Stanów Zjednoczonych i Korei Południowej. Od początku działalności zespół zyskał światowe uznanie, prezentując swoje spektakle i ćwiczenia aktorskie zagranicą. W 1997 kursy prowadzone przez zespół stały się podstawą do założenia Akademii Praktyk Teatralnych. W 2000 ukazała się książka angielskiej autorki Alison Hodge „Twentieth Century Actor's Training”, w której jeden z rozdziałów poświęcony jest metodzie aktorskiej Staniewskiego. Ostatnim spektaklem Ośrodka jest IFIGENIA W AULIDZIE.