Archiwum Teatrów Studenckich

Historia teatru - Scena Plastyczna KUL

Scena Plastyczna założona została w 1969 przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim przez Leszka Mądzika. Pomysł ten zrodził się z zainteresowania możliwościami plastyki, przestrzeni i światła i  okazał się jedną z najbardziej oryginalnych propozycji w powojennym życiu teatralnym Polski. Pozbawiona słów, tradycyjnego aktorstwa, operująca ciszą i dźwiękiem oparta na scenografii, przestrzeni i grze światła Scena Plastyczna KUL jest poruszającym miejscem odrealnionych widowisk zgłębiających ludzką egzystencję.

Pierwszym przedstawieniem Sceny Plastycznej KUL było ECCE HOMO (1970) i właśnie z tego spektaklu pochodzą ostatnie słowa wypowiedziane w teatrze Mądzika, po nim twórca zrealizował NARODZENIA (1971), WIECZERZĘ (1972) i WŁÓKNA (1973). Od pierwszych lat działalności ze Sceną Plastyczną KUL Mądzik wyznaczył krąg tematów, które zajmowały go w kolejnych realizacjach. zaczął też sam reżyserować i wykształcać własny teatr; całkowicie pozbawiony słowa, wypowiada się za pomocą plastyki, wspomaganej muzyką, grą aktorów, których wyprowadził ze sceny pudełkowej na dużą przestrzeń. Od tej pory przestrzeń i światło, nieliczne postacie i przedmioty zanurzone w głębię i mrok nieskończoności scenicznej, podporządkowane wyznaczającej rytm sferze dźwiękowej i muzyce – stanowią podstawowe środki tego teatru, klasyfikowanego jako autorski „teatr narracji plastycznej”. Pierwszym znaczącym sukcesem Sceny Plastycznej KUL był IKAR (1974). Kolejne przedstawienia zrealizowane przez Mądzika nosiły tytuły: PIĘTNO (1975), ZIELNIK (1976), WILGOĆ (1978) oraz WĘDROWNE (1980). Mądzik, który mówi, że tak naprawdę cały czas robi jedno przedstawienie, od pierwszej realizacji cyzeluje formę swoich inscenizacji nazywanych spektaklami-seansami. Tworzy surową, hieratyczną przestrzeń gry skąpaną w ciemnościach, w której pojawiają się widmowe postacie – intrygujące formy rzeźbiarskie, czasem tak jak w IKARZE wielkie, zniekształcone formy ludzkie, kiedy indziej, tak jak w WILGOCI manekiny-mumie. W kolejnych latach przedstawienia Mądzika powstawały rzadziej. Scena Plastyczna KUL pokazała: BRZEG (1983), PĘTANIE (1986), WROTA (1989), TCHNIENIE (1992), SZCZELINĘ (1994), KIR (1997) i CAŁUN (2000).

O ile we wcześniejszych realizacjach Mądzik starał się zlikwidować barierę między sceną a publicznością – wprowadzał drugą widownię, którą były manekiny, w PIĘTNIE przewoził publiczność nad głębokim wykopem-grobem, w późniejszych przedstawieniach nie stosował już tak spektakularnych chwytów. Wciąż pozostawał jednak wierny podstawowym środkom, za pomocą których budował swoje sceniczne obrazy: kształtowi i fakturze materii; zastosował udrapowane zasłony w BRZEGU, pokazał spiętrzoną, „niespokojną” ścianę we WROTACH. Nadal jednym z podstawowych środków wyrazu było światło wydobywane z wnętrza zaciemnionej sceny.

Uniwersalny język symboli Mądzika sprawił, że artysta i jego zespół od dawna z powodzeniem pokazuje swoje dokonania zagranicą. Od 1974 Scena Plastyczna KUL uczestniczyła w kilkudziesięciu międzynarodowych festiwalach teatralnych oraz w specjalnych pokazach w Europie i  Stanach Zjednoczonych.

[ © 2008 INSTYTUT TEATRALNY IM. ZBIGNIEWA RASZEWSKIEGO

[ projekt strony: mg85 i tokyo